Vai trò của của chế độ ăn đối với điều trị bệnh ĐTĐ
- Về nguyên tắc thì không có bất cứ loại thức ăn nào bị cấm đối với BN ĐTĐ và một chế độ ăn đa dạng, từ nhiều nguồn thức ăn sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng, giúp cơ thể hoạt động bình thường. Một chế độ ăn đầy đủ và đúng cũng góp phần đảm bảo cho các BN ĐTĐ trẻ em phát triển bình thường về thể chất và trí tuệ. Các chất bột (glucid) được coi như nguồn “xăng dầu” cho cơ thể hoạt động; chất đạm (protid) cung cấp nguyên liệu để xây dựng các tế bào, các mô cơ quan, và chất béo (mỡ) cho nhiều năng lượng và giúp hấp thu một số vitamin. Ăn hoa quả để có đủ vitamin và các muối khoáng.
- Trong thực tế, việc thực hiện chế độ ăn điều trị bệnh ĐTĐ thường bị thất bại do vấp phải những thói quen xấu hoặc sự thiếu hiểu biết của người bệnh và người nhà. Đôi khi là do sự phức tạp của chế độ ăn khi đã có các biến chứng của ĐTĐ nhất là biến chứng thận. Do vậy các BN ĐTĐ cần có sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng.
Chế độ ăn điều trị bệnh ĐTĐ
Bữa ăn có đủ số calo theo cân nặng và mức độ hoạt động của người bệnh:
- Nhu cầu năng lượng cho một người bình thường đối với nam là khoảng 35calo/kg, nữ là 30calo/kg. Nhu cầu này thay đổi theo mức độ hoạt động thể lực (hoặc lao động), tuổi, giới và cân nặng của mỗi người.
- Trường hợp bạn béo (BMI > 25) thì cần thực hiện chế độ ăn giảm cân. Không nên ăn quá no hoặc ăn cố, nên ăn chậm và nhai kỹ, không nên lạm dụng các đồ ăn nhanh như đồ hộp, bánh hamburger, bánh quy…, nên chọn các thức ăn có nhiều chất xơ, nhất là rau xanh.
- Ngược lại nếu bạn quá gầy (BMI < 18,5) thì nên ăn nhiều hơn để làm tăng cân, ví dụ ăn thêm 2-3 bữa phụ/ngày, chọn thức ăn nhiều chất đạm, chất béo, ăn thêm cơm hoặc thức ăn. Tuy nhiên cần tránh tăng cân quá nhanh hoặc quá mức.
Bệnh nhân đái tháo đường cần chọn thức ăn nhiều vitamin
Ăn đều và chia làm nhiều bữa:
- Số lượng và thời gian các bữa ăn nên ổn định trong thời gian dài điều trị. Bằng cách này sẽ tránh được tình trạng ĐM tăng quá cao sau bữa ăn cũng như ĐM hạ thấp lúc xa bữa ăn, nhất là ở những BN phải tiêm insulin hoặc dùng thuốc uống hạ ĐM.
- Các BN ĐTĐ nên ăn ít nhất 3 bữa/ngày. Nếu BN gầy hoặc hay bị hạ ĐM giữa các bữa ăn thì nên ăn tăng lên trong bữa chính hoặc ăn thêm 1-3 bữa phụ.
Ăn nhiều chất xơ; ăn vừa phải chất béo; ăn ít đường; ăn đủ vitamin và muối khoáng; hạn chế uống rượu.
Do tâm lý ăn kiêng nên nhiều BN ĐTĐ hay bị thiếu vitamin, ví dụ chế độ ăn không có mỡ sẽ hạn chế hấp thu nhiều loại vitamin quan trọng như vitamin A, D, K... Việc dùng thuốc dài ngày cũng có thể làm thiếu vitamin B12, B9 (acid folic) do ức chế hấp thu ở dạ dày. Còn khi ăn quá nhiều chất xơ lại dễ bị thiếu canxi và sắt. Vì thế các BN ĐTĐ rất cần ăn uống đầy đủ và biết lựa chọn các thức ăn có nhiều vitamin và chất khoáng quan trọng như sữa, cá hồi, bánh mì có nhiều canxi. Tốt nhất nên thực hiện chế độ ăn theo lời khuyên của thầy thuốc.
Dự án phòng chống bệnh đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết TW