Nguyên nhân:
Bệnh Zona (giời leo) là kết quả của sự
tái hoạt động của virus Varicella zoster, thuộc họ virus Herpes và cũng chính
là virus gây bệnh thủy đậu.
Triệu chứng:
• Tiền triệu: Bệnh khởi đầu với các cảm giác bất thường trên một vùng da như: bỏng, nóng rát, châm chích,
tê, đau, nhất là về đêm, hiếm gặp hơn là dị cảm ở một vùng hoặc nhiều dây thần
kinh chi phối từ 1-5 ngày. Kèm theo có thể nhức đầu, sợ ánh sáng và khó chịu.
Thời kỳ này được cho là thời kỳ virus lan truyền dọc dây thần kinh.
• Khởi phát: Khoảng nửa ngày đến một ngày sau, trên vùng da xuất hiện những
mảng đỏ, hơi nề nhẹ, đường kính khoảng vài cm, gờ cao hơn mặt da, sắp xếp dọc theo đường phân bố thần kinh và dần dần
nối với nhau thành dải, thành vệt.
• Toàn phát: Vài ngày sau, trên những mảng đỏ da xuất
hiện mụn nước, bọng
nước tập trung thành đám giống như chùm nho, lúc đầu mụn nước căng, dịch trong, sau đục,
hóa mủ, dần dần vỡ đóng vảy tiết. Thời gian trung bình từ khi phát tổn thương đến
khi lành sẹo khoảng 2-4 tuần.
• Vị trí: Thường chỉ ở một bên, không vượt quá đường giữa cơ thể và theo đường phân bố của một
dây thần kinh ngoại biên; cá biệt bị cả hai bên hay lan toả.
Điều trị:
• Tây y: Với nguyên tắc
làm liền tổn thương, giảm đau, ngăn ngừa biến chứng.
Thuốc kháng virus đặc trị bệnh Zona được dùng nhiều
là: Acyclovir, Famciclovir, Valacyclovir. Nên dùng sớm trong vòng 72 giờ đầu.
• Đông y: Sử dụng thuốc
thang phù hợp với từng thể bệnh kết hợp với các phương pháp không dùng thuốc
như: Châm cứu, Cứu, Nhĩ châm, Gõ kim mai hoa quanh vùng tổn thương... (Lưu ý:
Không châm vùng da tổn thương).
Biến chứng:
Bệnh zona thường tiến triển lành tính
và khỏi sau 2 – 3 tuần chữa trị. Tuy nhiên, tổn thương dây thần kinh kéo dài nếu
không được điều trị kịp thời có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm:
• Gây ảnh hưởng
đến mắt, nặng có thể gây mất thị lực tạm thời hoặc mù
• Viêm phổi
• Gặp các vấn đề
về thính giác
• Viêm não
Dự phòng:
• Tiêm ngừa bệnh Zona bằng vacxin Zostavax, đây là loại vacxin được một số
nước áp dụng cho những người trên 50 tuổi.
• Mặt khác, bệnh Zona và bệnh
thủy đậu do cùng một virus gây ra nên có thể phòng tránh bằng cách phòng ngừa bệnh
thủy đậu:
› Tiêm vacxin phòng bệnh
thủy đậu
› Không dùng chung đồ dùng cá nhân, dụng cụ ăn uống
với bệnh nhân thủy đậu.
› Không tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch cơ
thể của người bệnh thủy đậu.
› Khử trùng các vật dụng trong gia đình đã từng
dùng chung khi phát hiện có nguồn bệnh để hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm
› Xây dựng lối sống lành mạnh, tăng cường sức khỏe để phòng bệnh Zona.